Scada vs MES ต่างกันอย่างไร องค์กรเราควรใช้ระบบไหน?

ในยุคที่อุตสาหกรรมกำลังเข้าสู่การเปลี่ยนผ่านสู่ Smart Factory อย่างเต็มตัว หลายโรงงานเริ่มให้ความสนใจระบบอัตโนมัติที่สามารถตรวจสอบและควบคุมการผลิตได้แบบ real time monitor โดยเฉพาะสองระบบยอดนิยมอย่าง SCADA และ MES ที่มักถูกพูดถึงในวงการ อุตสาหกรรมและการผลิตอุตสาหกรรม

คำถามคือ: "Scada และ MES ต่างกันอย่างไร?" และ "องค์กรของเราควรลงทุนกับระบบไหนก่อน?"

บทความนี้จะช่วยให้ผู้จัดการโรงงานและเจ้าของกิจการขนาดกลางถึงใหญ่ เข้าใจความแตกต่าง ข้อดี ข้อเสีย และแนวทางการเลือกใช้ระบบ SCADA หรือ MES ให้เหมาะกับเป้าหมายขององค์กรคุณ

SCADA คืออะไร?

SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition) คือระบบที่ใช้สำหรับควบคุมและติดตามการทำงานของเครื่องจักรหรืออุปกรณ์ในโรงงานแบบเรียลไทม์ โดยสามารถรวบรวมข้อมูลจากเซ็นเซอร์, PLC และอุปกรณ์ภาคสนาม แล้วแสดงผลเป็นภาพกราฟิก เพื่อให้ผู้ควบคุมสามารถวิเคราะห์สถานการณ์หรือสั่งงานระยะไกลได้ทันที

ฟังก์ชันหลักของ SCADA:

• ควบคุมเครื่องจักรแบบ Real-Time
• แสดงกราฟหรือแผนผังการทำงานของระบบ
• เก็บข้อมูลเพื่อวิเคราะห์ย้อนหลัง
• แจ้งเตือนเมื่อมีเหตุผิดปกติ

MES คืออะไร?

MES (Manufacturing Execution System) คือระบบที่อยู่ระดับบนกว่าการควบคุมเครื่องจักร โดยมีหน้าที่บริหารจัดการกระบวนการผลิตในเชิงธุรกิจ ตั้งแต่การวางแผนการผลิต การบริหารทรัพยากร การติดตามความคืบหน้า ไปจนถึงการวิเคราะห์ประสิทธิภาพการผลิตในแต่ละช่วงเวลา

ฟังก์ชันหลักของ MES:

• การวางแผนการผลิตและการออกใบงาน
• การติดตามและบันทึกข้อมูลการผลิตแบบ Real-Time
• การควบคุมคุณภาพ (Quality Control)
• การวิเคราะห์ OEE (Overall Equipment Effectiveness)
• เชื่อมต่อกับ ERP เพื่อให้เกิดความต่อเนื่องของข้อมูลทั้งระบบ

เปรียบเทียบ SCADA vs MES

หัวข้อเปรียบเทียบSCADAMESวัตถุประสงค์หลักควบคุมและมอนิเตอร์เครื่องจักรบริหารจัดการและวิเคราะห์การผลิตระดับการทำงานชั้น Automationชั้นบริหารการผลิตข้อมูลที่จัดการข้อมูลทางกายภาพจากเครื่องจักรข้อมูลเชิงธุรกิจ เช่น วางแผน, KPI, ประสิทธิภาพความสามารถในการแสดงผลแบบเรียลไทม์ผ่านกราฟิก HMIรายงานแบบวิเคราะห์เชิงลึกและเชิงสถิติเชื่อมโยงกับระบบอื่นเชื่อมกับ PLC, RTU, Sensorเชื่อมกับ ERP, QMS, WMS ฯลฯผู้ใช้งานหลักวิศวกร, ช่างเทคนิคผู้จัดการการผลิต, ฝ่ายวางแผน

เปรียบเทียบ SCADA vs MES

หัวข้อเปรียบเทียบ	SCADA	MES
วัตถุประสงค์หลัก	ควบคุมและมอนิเตอร์เครื่องจักร	บริหารจัดการและวิเคราะห์การผลิต
ระดับการทำงาน	ชั้น Automation	ชั้นบริหารการผลิต
ข้อมูลที่จัดการ	ข้อมูลทางกายภาพจากเครื่องจักร	ข้อมูลเชิงธุรกิจ เช่น วางแผน, KPI, ประสิทธิภาพ
ความสามารถในการแสดงผล	แบบเรียลไทม์ผ่านกราฟิก HMI	รายงานแบบวิเคราะห์เชิงลึกและเชิงสถิติ
เชื่อมโยงกับระบบอื่น	เชื่อมกับ PLC, RTU, Sensor	เชื่อมกับ ERP, QMS, WMS ฯลฯ
ผู้ใช้งานหลัก	วิศวกร, ช่างเทคนิค	ผู้จัดการการผลิต, ฝ่ายวางแผน

ตัวอย่างการใช้งานจริง

โรงงาน A: ใช้ระบบ SCADA

โรงงานผลิตเครื่องดื่มรายหนึ่งต้องการเฝ้าระวังอุณหภูมิในสายการผลิตแบบ real-time monitor เพื่อลดของเสียจากความร้อนที่ไม่เหมาะสม จึงใช้ระบบ SCADA เชื่อมต่อกับอุปกรณ์วัดอุณหภูมิ และตั้งค่าให้ระบบแจ้งเตือนเมื่ออุณหภูมิเกินหรือผิดปกติทันที

ผลลัพธ์: ลดการสูญเสียวัตถุดิบได้กว่า 30% และลดเวลาหยุดไลน์ผลิตจากเหตุผิดปกติ

โรงงาน B: ใช้ระบบ MES

โรงงานผลิตชิ้นส่วนรถยนต์มีการผลิตหลายไลน์ และต้องควบคุมประสิทธิภาพการผลิตในแต่ละกะ MES ถูกนำมาใช้ในการวางแผน, ออก Job Order, ตรวจสอบ OEE และจัดการคุณภาพ

ผลลัพธ์: เพิ่มความสามารถในการบริหารไลน์ผลิต ลดเวลาหยุดเครื่อง และทำให้แผนการผลิตตรงตามเป้ามากขึ้น

แล้วองค์กรของคุณควรเลือกอะไร?

หากโรงงานของคุณกำลังมองหาวิธีเพิ่มความสามารถในการควบคุมเครื่องจักรและต้องการเห็นข้อมูลหน้างานแบบเรียลไทม์ ระบบ SCADA คือทางเลือกที่เหมาะสม

แต่ถ้าคุณต้องการระบบที่ช่วยวางแผนการผลิต วิเคราะห์ผลลัพธ์ในภาพรวม และเชื่อมโยงกับระบบ ERP ได้อย่างต่อเนื่อง ระบบ MES จะตอบโจทย์ได้ดีกว่า

คำแนะนำ: ในหลายกรณี SCADA และ MES สามารถทำงานร่วมกันได้ โดย SCADA เป็นฐานข้อมูลให้ MES ดึงข้อมูลมาวิเคราะห์ต่อได้แบบเรียลไทม์

สรุป

Scada และ mes ต่างกันอย่างไร คำตอบคือทั้งสองระบบมีหน้าที่และจุดมุ่งหมายที่ต่างกัน แม้จะมีความสามารถที่ทับซ้อนกันบางส่วน การเลือกใช้ขึ้นอยู่กับ “ระดับของปัญหา” และ “เป้าหมายของการปรับปรุงโรงงาน”

📞 ขอคำปรึกษาเพื่อเลือกระบบที่เหมาะกับโรงงานของคุณ

หากคุณยังไม่แน่ใจว่าโรงงานของคุณเหมาะกับ ระบบ MES หรือ ระบบ SCADA หรือทั้งสองอย่าง ทีมผู้เชี่ยวชาญจาก Appomax พร้อมให้คำปรึกษาฟรี!

ติดต่อเราได้เลยวันนี้ เพื่อเริ่มต้นเส้นทางสู่ Smart Factory อย่างมีประสิทธิภาพ

นัดหมายขอคำปรึกษา​

ขอคำปรึกษาเพื่อเลือกระบบที่เหมาะกับโรงงานของคุณ

ทีมผู้เชี่ยวชาญจาก Appomax พร้อมให้คำปรึกษาฟรี!